Autyzm a epilepsja

Wiele badan wskazuje, ze u sporej liczby dzieci z ASD wystepuja napady padaczkowe. Odsetek ten wynosi, zaleznie od badan, od 5% do nawet 38%, co stanowi ilosc znacznie powyzej sredniej dla zdrowej populacji, u ktorej wynosi on 1-2%. Ostatnie badania populacyjne wykazaly, ze liczba dzieci z ASD, ktora pozniej otrzymuje takze diagnoze epilepsji moze wynosic nawet 44%, podczas gdy az 54% dzieci ze zdiagnozowana wczesnie epilepsja otrzymuje potem diagnoze autyzmu. Tak wysoka ilosc przypadkow epilepsji nie zostala zaobserwowana w przypadku pacjentow z innymi chorobami neurologicznymi (np. schizofrenia), wydaje sie wiec, ze epilepsja moze miec podloze podobne do autyzmu lub byc choroba sprzezona z ASD.

Zaobserwowano dwa szczyty pojawienia sie objawow epilepsji u dzieci z autyzmem: we wczesnym dziecinstwie (2-5 lat) oraz w okresie dojrzewania. Naistotniejszym czynnikiem zwiekszajacym ryzyko wystapienia epilepsji u dzieci z ASD jest niepelnosprawnosc intelektualna – czestosc wystepowania epilepsji u tej grupy pacjentow jest srednio 3-krotnie wyzsza niz u pacjentow, u ktorych rozwoj intelektualny nie jest opozniony.

Znaczna ilosc badan dotyczacych zwiazku autyzmu z epilepsja koncentruje sie na genetycznych przyczynach tych chorob pomimo, ze mutacje w pojedynczych genach czy chromosomach znaleziono tylko u niewielkiej liczby pacjentow z ASD. Jednakze, inaczej niz w przypadku ASD o nieznanej etiologii, wiele zespolow genetycznych wystepujacych u dzieci z ASD jest takze sprzezonych z epilepsja, a mutacje genowe zwiazane z ASD sa czesto zwiazane takze z epilepsja. Epilepsja czesto tez wspolwystepuje z ASD u pacjentow, u ktorych stwierdzono choroby metaboliczne (np. mitochondrialne), jak rowniez nieprawidlowosci w metabolizmie zwiazkow istotnych dla funkcjonowania organizmu, no. kwasu foliowego, cholesterolu, aminokwasow.

U dzieci z autyzmem i stwierdzona epilepsja moga wystepowac ataki padaczkowe nie spelniajace wszystkich kryteriow klinicznych choroby. Wydaje sie rowniez, ze ataki padaczkowe u dzieci z ASD moga miec podloze immunologiczne. Miejscowa aktywacja komorek mastocytarnych bedacych “immunologiczna brama do mozgu” moze prowadzic do uszkodzenia bariery krew-mozg, co wywoluje stan zapalny w mozgu i moze przyczynic sie do rozwoju epilepsji. Poza tym komorki mastocytarne, ktore odgrywaja istotna role w powstawaniu migrenowych bolow glowy, moga zwiekszac prawdopodobienstwo wystapienia atakow padaczkowych.


Tlumaczenie na podstawie: Theoharides TC and Zhang B (2011) Neuro-inflammation, blood-brain barrier, seizures and autism. J Neuroinflammation 8, 168; Lee BH et al. (2015) Autism spectrum disorder and epilepsy: Disorders with a shared biology. Epilepsy Behav 47, 191-201; Frye RE (2015) Metabolic and mitochondrial disorders associated with epilepsy in children with autism spectrum disorder. Epilepsy and Behavior 47, 147–157.

Autyzm i "alergia" mózgu

Mastocyty (komórki tuczne) w skórze, jelicie czy układzie oddechowym mogą być aktywowane przez różne czynniki: alergiczne, infekcyjne, środowiskowe, stresowe i stanowią pierwszą linię obrony organizmu. W wyniku aktywacji uwalniają one mediatory, które wywołuja stan zapalny i powodują, że naczynia krwionośne stają się bardziej przepuszczalne. Mediatory te przenikają do krwi i wraz z nią przemieszczają się do innych części organizmu. Stwierdzono, że osoby z ASD są bardzo podatne na stres, który, szczególnie w okresie prenatalnym, związany jest z podwyższonym ryzykiem wystąpienia autyzmu.

Komórki tuczne występuja także w mózgu, gdzie stanowią swoistą “immunologiczną bramę do mózgu”. Dzieci rodzą się z bardzo dużą iloscią mastocytów w mózgu, przez co ich system immunologiczny jest bardzo wrażliwy. Najwieksza ilość mastocytów znajduje się w podwzgórzu, które odpowiada za przekazywanie informacji sensorycznej pomiędzy różnymi obszarami mózgu, funkcjonalnie łączy układ wewnątrzwydzielniczy z ośrodkowym układem nerwowym oraz komunikuje się z układem limbicznym biorącym udział w regulacji zachowań emocjonalnych. Podwzgórze kontroluje między innymi takie funkcje jak: głód, pragnienie, rytm dobowy, sen, temperaturę ciała i zachowania rodzicielskie. W podwzgórzu produkowane są neurotransmitery (m.in. noradrenalina, dopamina, serotonina, acetylocholina, glutaminian), neuropeptydy (oksytocyna, wazopresyna) oraz hormony (somatostatyna, somatoliberyna, prolaktostatyna, prolaktoliberyna, melanostatyna, melanoliberyna).

Bariera krew-mózg jest bardzo szczelna i przenikają przez nią jedynie cukry proste (glukoza) i aminokwasy. W sytuacji, gdy mediatory uwolnione z aktywowanych komórek tucznych docierają wraz z krwią do mózgu, dochodzi do przerwania bariery krew-mózg, przez którą mogą teraz łatwo przeniknąć również inne związki, które aktywują mózgowe komórki tuczne. Dochodzi do rozprzestrzenienia się reakcji zapalnej w mózgu. Uważa się, że istotną rolę w tym procesie mogą też odgrywać komórki mikrogleju poprzez oddziaływania z komórkami tucznymi. Mikroglej stanowią komórki nieneuronalne centralnego układu nerwowego, tkankowo specyficzne makrofagi kontrolujące homeostazę i biorące udział w odpowiedzi immunologicznej. W mózgu pacjentow z ASD stwierdzono nieprawidlowości we wzroście i aktywacji komórek mikrogleju.

U dzieci z autyzmem zaobserwowano znacznie podwyższony poziom neurotensyny (NT), która wraz z hormonem uwalniającym kortykotropine wydzielanym w warunkach stresowych (CRH), może stymulować komórki mastocytarne. Co ciekawe, stwierdzono, że najwyższe stężenie receptorów NT znajduje się właśnie w podwzgórzu oraz w ośrodku Broca, który reguluje funkcje językowe i rozumienie mowy.


Tłumaczenie na podstawie: Theoharides TC (2013) Is a subtype of autism an allergy of the brain? Clin Ther 35, 584-591.